Қарағанды облыстық тарихи-өлкетану мұражайы "Атадан қалған адал ас" атты жаңа этнографиялық онлайн-жобасында ұлттық тағамдардың көне рецептері мен оларды дайындаудың алғашқы әдістерін жаңғыртады.
- Көне тағамдар - халық мұрасы. Бұрыңғы рецептер туралы білім де маңызды. Жоба идеясына біздің астаналық әріптесіміз, ҚР Ұлттық музейі жанындағы "Халық қазынасы" ғылыми - зерттеу институтының материалдық емес мәдени мұра бөлімінің басшысы Әйгерім Мұсағажинованың еңбегі де шабыт берді. Ол өзінің ғылыми еңбектерінде 200-ден астам ұмытылған қазақ рецептерін жинап, аймақтарға, соның ішінде Осакаров және Қарқаралы аудандарына экспедициялар ұйымдастырды. Біз онымен байланысты қолдаймыз және Әйгерім біздің облыс аумағында ежелгіден басқа да халық тағамдарының рецептерін табады деп үміттенеміз, - дейді музей директорының орынбасары Дәурен Жүсіпов.
Мұражай қызметкерлері дайындаған көне рецептер негізінде қазақ дастарханынан дайындалған алғашқы тағам - әсіп. Оны дайындау идеясын қызметкерлердің бірі ұсынды. Ол туралы мұражай қызметкері мектепте оқып жүргенде естіген. Наурыз мейрамын тойлау кезінде сыныптасының әжесі әсіп дайындаған. Сондай-ақ, ол бұл тағам ежелгі заманнан бері қазақ асханасында дәстүрлі болғанын, бірақ қазіргі уақытта оны сирек жасайтынын айтты. Ол сонымен қатар оны дайындаудың бірнеше әдісі бар екенін және әр түрлі аймақтарда оны өзінше атайтынын атап өтті. Кейбіреулер оны шужық деп атайды. Бұл тағам әдетте қой сойылған күні дайындалады. Жаңа сойылған малдың ішектері айналдырылып, мұқият жуылып, тазартылады. Ет пен бауыр ет тартқыштан өтіп, дәмдеуіштер қосылды. Содан кейін тартылған күрішті тартылған етке қосып, аз мөлшерде су құйылып, бәрі жақсы араластырылады. Дайындалған масса ішектерге толтырылады, содан кейін олар екі жағынан байланады. Әсіп ауаны шығару үшін инемен бірнеше жерден тесіледі. Сонан соң өнім қазанға салынып, үстінен су құйып, 50-60 минут қайнатылады. Қызмет көрсетер алдында әсіп тілімделіп турап, ыстық немесе салқындатылған күйінде берілді.
- Біздің мұражайда тағамды дайындаудың барлық процесі өтті. Алдағы уақытта Наурыз мерекесіне арналған мерекелік тағамдарды таныстыру жоспарланған. Әр айдың соңында біз рецепт бойынша бір бейне түсіруді жоспарлап отырмыз, - деді мұражай қызметкері Нарша Еркінқызы.