ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің басқармасы 2025 жылғы 14 ақпандағы қаулысымен Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне банк және микроқаржы қызметін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізді, деп хабарлайды kazlenta.kz тілшісі Zakon.kz сайтына сілтеме жасап.
Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі түзетулер отандық автоөнеркәсіпті қолдау, сондай-ақ қарыз алушылардың борыштық жүктеме коэффициентін (БЖК) есептеу тәртібіне көзқарастарды оңтайландыру үшін енгізілгенін түсіндірді.
Қазақстанда 2024 жылдың соңына дейін көлікті кепілге қою арқылы жаңа көлікті сатып алуға несие беру кезінде борыштық жүктеме коэффициентін есептеу жүргізілмейтін ереже күшінде болды.
Түзетулер бұл ереженің әрекет ету мерзімін кеңейтіп, оны 2026 жылдың соңына дейін ұзартты.
Атап айтқанда, құжатта 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап 2026 жылғы 31 желтоқсанды қоса алғанда, несие беру кезінде қарыз алушының борыштық жүктеме коэффициентінің шекті деңгейін сақтау талабы қолданылмайтыны көрсетілген:
- пайдаланылмаған және Қазақстан Республикасының аумағында алғаш рет тіркеліп жатқан және несие бойынша қамтамасыз ету ретінде пайдаланылатын жаңа автокөлік құралын алу мақсатында;
- көлік құралы құнының кемінде 50% бастапқы жарнамен несие бойынша кепіл ретінде қызмет ететін пайдаланылған автокөлік құралын сатып алу мақсатында;
- 3 жылға дейін пайдаланылған және несие бойынша кепіл ретінде қызмет ететін автокөлік құралын сатып алу мақсатында, көлік құралы құнының кемінде 30% бастапқы жарнамен;
- тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесі шеңберінде.
Бұл ретте банк несиелік тәуекелдерді бақылау мақсатында мұндай несиелер бойынша қарыз алушының қарыздық жүктемесінің коэффициентін есептейді.
Сонымен қатар, микроқаржы қызметін (МҚҰ) жүзеге асыратын ұйымның қарыз алушысының борыштық жүктеме коэффициентін есептеу қағидаларына өзгерістер енгізілді.
2025 жылғы 1 қаңтардан бастап 2026 жылғы 31 желтоқсанды қоса алғанда, шағын несие беру кезінде қарыз алушының борыштық жүктеме коэффициентінің шекті деңгейін сақтау талабы қолданылмайды:
- пайдаланылмаған және Қазақстан Республикасының аумағында алғаш рет тіркеліп жатқан және шағын несие бойынша кепіл ретінде пайдаланылатын жаңа автокөлік құралын алу мақсатында;
- шағын несие бойынша кепіл ретінде қызмет ететін, көлік құралы құнының кемінде 50% бастапқы жарнамен пайдаланылған автокөлікті сатып алу мақсатында;
- 3 жылға дейін пайдаланылған және шағын несие бойынша кепіл ретінде пайдаланылатын автокөлік құралын сатып алу мақсатында, көлік құралы құнының кемінде 30% бастапқы жарнамен.
Микроқаржы ұйымы несиелік тәуекелдерге мониторинг жүргізу үшін көрсетілген микрокредиттер бойынша қарыз алушының борыштық жүктеме коэффициентін есептейді.
Ведомствоның түсіндіруінше, кепілге қойылған көлікпен қамтамасыз етілген несиелер өтелмеу қаупіне және автонесиені/микрокредитті өтеу мүмкін еместігіне аз ұшырайды, өйткені мерзімі өткен берешек кепілге қойылған көлікті сату арқылы өтеледі. Сонымен қатар, көлік КАСКО сақтандыруымен қамтылған.
Бұйрық 2025 жылдың 20 ақпанында күшіне енді.