Дәстүр бойынша ҚР-дағы ірі компаниялардың қызметі мен рөлі салық пен басқа төлемдер арқылы бюджетке қосқан үлесімен бағаланды. Дегенмен, мемлекеттің тұрақты даму қағидаттарына көшуі және БҰҰ ТДМ-ға адалдығы жағдайында ESG сәйкестігі барған сайын заманауи бағалау критерийіне айналуда. ESG (Environmental, Social, Governance) — компанияның тұрақтылығы мен қоғамға әсерін бағалауға арналған экологиялық, әлеуметтік және басқару факторлары, деп хабарлайды finprom.kz-ке сілтеме жасаған kazlenta.kz
Бұл шолуда біз корпоративтік басқаруға егжей-тегжейлі тоқталамыз. Жалпы ESG негізгі мақсаты атап айтқанда басқару критерийі ұзақ мерзімді перспективада адамдардың жоғары өмір сүру сапасын қамтамасыз ету.
Қазақстанда ірі компаниялар да ESG қағидаттарын ұстануға кірісті. Корпоративтік басқару саласында бағалау көрсеткіштерінің бірі компанияның еңбек нарығындағы тартымдылығы болып саналады.
Бұл критерий макродеңгейде де, әрбір қазақстандық үшін де маңызды. 2021 жылғы ANCOR компаниясының жұмыс беруші брендін зерттеуге сай, үміткерлердің 50%-ы жоғары жалақысы болса да репутациясы жаман компанияда жұмыс істемейтінін айтады, ал респонденттердің 90%-ы компания мәдениеті мен жеке құндылықтарының сай келуі жұмысынан қанағаттану кілті екенін айтады.
Зерттеу аясында 2021 жылғы Қазақстандағы ең тартымды жұмыс берушілердің рейтингі жасалды. Еліміздегі 150 ірі компания зерттелді.
«Теңізшевройл» (ТШО) мұнай компаниясы ҚР-дағы ең тартымды жұмыс берушілер рейтингінде көш бастады. Бір жыл бұрын компания да алдыңғы орында болды, бұл осы динамиканың тұрақтылығын көрсетеді. ТШО лайықты жалақы, қаржылық тұрақтылық, мансаптық мүмкіндіктер, жұмыс қауіпсіздігі, жақсы бедел және әлеуметтік жауапкершілік тұрғысынан жақсы нәтиже көрсетті.
Екінші орында «Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг» (КПО) тағы бір мұнай компаниясы. Air Astana ең тартымды жұмыс берушілер үштігін қорытындылады.
Жалпы, алғашқы ондыққа «ҚазМұнайГаз», «СНПС-АқтөбеМұнайГаз», «KAZ Minerals», «Қазатомөнеркәсіп», LVMH, «Еуразиялық Топ» (ERG) және Mars сияқты компаниялар кірді.
Ең тартымды салалар мұнай-газ, металлургия және тау-кен өнеркәсібі, көлік және логистика, телекоммуникация және бөлшек сауда (сән және сұлулық) болды.
Топ-компаниялардың көшбасшылығы кездейсоқ емес: олардың барлығы корпоративтік басқару мен қызметкерлердің дамуына ерекше көңіл бөледі.
«Теңізшевройл» (ТШО):
• ТШО-ның адам ресурстары стратегиясы — жоғары білікті адамдарды дамыту және олардың мүмкіндіктерін кеңейту үшін адамдарға инвестиция салу. Жеке және команданың тиімділігін арттыру үшін компания оқыту және дамыту бағдарламаларын жүзеге асырады.
• Персоналдың қауіпсіздігі компания үшін ең жоғары басымдық. ТШО-ның барлық қызметкерлері мен мердігерлері қауіпсіздік техникасы бойынша міндетті оқудан өтеді.
• ТШО Horizons бағдарламасы техникалық және кәсіби құзыреттіліктерді дамыту үшін сәтті қолданылуда. Сонымен қатар, қолдау дағдыларын дамыту техникалық оқытуды, тәлімгерлік пен құзыреттілікті бағалауды біріктіретін нақты бөлімдердің қажеттіліктеріне бейімделген арнайы бағдарламаларға енгізілген. Сондай-ақ, компанияның цифрлық мүмкіндіктерін кеңейту жоспары аясында Шеврон мен ТШО арасында Массачусетс технологиялық институтымен (MIT) және Райс университетімен инженерия, менеджмент және цифрлық технологиялар бойынша бір жылдық магистратура бағдарламаларын құруға бағытталған бірлескен бағдарлама жұмыс істейді.
• ТШО магистратура мен докторантурада білім алуға қаржылай көмек көрсету арқылы қызметкерлердің білім алуына инвестиция салады. Жалпы, 2008 жылдан бері ТШО ҚР-дағы қызметкерлердің дамуына 89 млн доллардан астам инвестиция салды.
• Таланттарды сақтау стратегиясы жүзеге асырылады. Мысалы, ҚР заңнамасына сәйкес ТШО қызметкерлерді міндетті сақтандырады жүзеге асырады. Қазақстандағы ТШО қызметкерлері мен олардың отбасыларын ерікті медициналық сақтандыруды сақтандыру компаниялары жүзеге асырады. Салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында ТШО-ның барлық қызметкерлеріне фитнес-орталықтардың қызметтерін пайдалану мүмкіндігі бар, олардың құнын компания өтейді. Сонымен қатар, ТШО оң мінез-құлықты ынталандыруға, қызметкерлердің қол жеткізген маңызды нәтижелерін мойындауға және компанияның табысты болуына үлес қосуға бағытталған тану және марапаттау бағдарламасын жүзеге асырады.
Өз кезегінде, «Қарашығанақ Петролеум Оперейтинг» бас компаниялардың тәжірибесін беру, жергілікті және халықаралық оқу орындарын тарта отырып, қажетті кәсіби дайындықты ұйымдастыру және т. б. сияқты персоналды дамыту әдістерін қолданады.
Ірі жұмыс берушілердің корпоративтік басқаруға мұндай көзқарасы бүгінде жалпы Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін арттырады және елдің адами капиталын дамыту үшін үлкен әлеуетті қамтамасыз етеді.