Қазақстан — балалары көп жас ел. Биылғы жылдың басына қарай елімізде 16 жасқа дейінгі жасөспірімдер мен балалардың саны 6,3 млн адамға жетті, бұл былтырғы көрсеткіштен 4,8% артық. Салыстыру үшін: жалпы елдегі халық саны 3,3% өсті, деп хабарлайды finprom.kz-ке сілтеме жасаған kazlenta.kz
16 жасқа дейінгі жас қазақстандықтардың үлесі қазірдің өзінде ел халқының жалпы санының 32,5%-ын құрап отыр, былтыр бұл көрсеткіш 32,1%-ды құраса, бес жыл бұрын 30,2%, он жыл бұрын 27,8% ғана болған.
9 жасқа дейінгі балалар санына келер болсақ, елде олардың саны 4 млн (20,5%, 5 жыл бұрынғыдай), ал 10-нан 16 жасқа дейінгі балалар саны 2,4 млн (12,1%). 5 жыл бұрын олардың үлесі ел халқының 9,7%-ы ғана болды және бұл көрсеткіш жылдан жылға өсіп келеді.
«Үлкен өмірге» аяқ басқалы тұрған жасөспірімдер ересек өмірге барынша тиімді бейімделуді қажет. Елде және шетелде қаржы нарықтары мен қызметтерінің даму жылдамдығын ескере отырып, есейген кезде дайын және қажетті білімге ие болуы үшін өмірдің ең ерте сатысында қаржы әлеміне интеграциялануы керек.
Бүгінгі таңда Қазақстанда балалар мен жасөспірімдерге арналған бірқатар қаржылық өнімдер бар, олар кәмелетке толмағандарға арналған төлем карталары (тәуелсіз немесе ата-аналардың шоттары мен карталарына байлаулы), балалардың депозиттері, жалпы кәмелетке толмағандар үшін банктік депозиттер және т. б.
Бұл шолуда біз қазіргі уақытта ҚР үшін бірегей қаржылық өнімге тоқталамыз: Jusan Junior 10–16 жас аралығындағы балалар мен жасөспірімдерге арналған инвестициялық қосымшасы, ол балаға сауатты инвестициялау принциптерін үйретуге және оның сауатты инвестор болып қалыптасуына көмектеседі.
Jusan Junior — қор нарығына инвестиция салу әлеміне нұсқаулық ретінде жасөспірімдерге арналған Jusan экожүйесінің бөлігі. Ол ойын сәттерін, оқыту және сертификаттау жүйесін қамтиды, жоспарлау дағдыларын ынталандырады және дамытады, мақсаттарға қадамдық қол жеткізу, қаржыны үнемдеу және ақылмен басқару және жалпы алғанда, ұзақ мерзімді қаржылық стратегияны құруға көмектеседі.
Балалар инвестициялық құралдарға және KASE жаһандық тізіміндегі кез келген акцияларға, сондай-ақ қазақстандық компаниялардың KASE қазақстандық қор биржасындағы акцияларына қол жеткізе алады, ал ата-ана бақылауы мен ақылға қонымды шектеулер жүйесі ересектердің әрқашан қадағалап отыруына мүмкіндік береді.
Жасөспірімдер сауаттылығы мәселсін көптен жазып келе жатқанымызға қарамастан, бұл өнім әлі де өте өзекті: қазіргі инфляция жағдайында (19,6%), тұрақты банк салымы (теңгедегі депозиттер үшін орта есеппен 12%-13%) азаматтар ақшаларын көбейтпек түгілі жинағанын амортизациядан қорғай алмайды. Жалпы инвестиция әлемінде қазақстандықтар әлі сенімді емес, сондықтан да ерте жастан білім алу және халықаралық нарыққа қол жеткізу баланың болашақта қаржылық тәуелсіздігін қамтамасыз етудің жақсы жолы.
Тіпті кәмелетке толған қазақстандықтардың да заманауи қаржы құралдары әлеміне әлсіз интеграциясы туралы айта отырып, ҚР-дағы қаржылық сауаттылықтың жалпы деңгейін айта кеткен жөн.
Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының бағалауынша, Қазақстанның көрсеткіштері ТМД-дағы ең нашар көрсеткіш емес және іс жүзінде Ресей көрсеткіштерімен сәйкес келеді. Дегенмен, ТМД аясында да Қазақстан Қырғызстан, Армения, Тәжікстан және Әзірбайжанды басып озғанымен, Беларусь, Молдова және Өзбекстаннан төмен.
Қазақстандағы қаржылық сауаттылықтың орташа балы 21-ден 12,5-ін құрайды. Салыстыру үшін: жалпы алғанда, ТМД-дан тыс 26 қатысушы мемлекеттің орташа балы 12,7 болса, оның ішінде ЭЫДҰ-ның дамыған 12 елінде 13 балл, ал ТМД елдерінің орташа көрсеткіші 11,7-ні құрайды. Яғни, өкінішке қарай, мысалы, Аустрия (14,4) немесе Германия (13,9) сияқты дамыған елдермен салыстырғанда Қазақстанның көрсеткіштері өте төмен, тіпті ТМД елдерінде де көш бастап тұрған жоқ.
Халықтың қаржылық сауаттылық деңгейіне назар аударатын «Қаржылық білім берудің ұлттық стратегиялары» (2012 жыл), сондай-ақ «Цифрлық қаржылық инклюзия» (2016 жыл) сияқты параметрлер G20 жетекшілік ететінін атап өткен жөн.
Сондықтан жасөспірімдердің қаржылық әлемге дер кезінде араласуы олардың табысты болашағының сенімді кепілі және ата-аналар үшін дәл қазір өз балаларының мүдделерін қорғаудың сенімді жолы және Jusan Junior және т. б. жас ұрпақтың мүдделері осында ең жақсы көмекші болмақ.