Заманауи технологиялық әлемде электронды сауда күн сайын танымал бола түсуде. Коронавирустық пандемия бұл процесті одан әрі жеделдете түсті, деп хабарлайды ranking.kz-ке сілтеме жасаған kazlenta.kz
Қазақстан сондай-ақ электронды сауданың барлық салаларына, соның ішінде электрондық саудаға белсенді түрде қатысады және республикада даму қарқыны кейде жалпы әлеммен салыстырғанда жоғары болады. Карталар мен гаджеттер арқылы қолма-қол ақшасыз есеп айырысу қазақстандықтар үшін күнделікті өмірдің бір бөлігіне айналды, ал кейбіреулер үшін e-Shopping дәстүрлі дүкенге бару сияқты кең таралған.
Мәселен, биылғы тоғыз айдың қорытындысы бойынша Қазақстанда онлайн режимінде (интернет және ұялы телефон арқылы) 3,8 млрд төлем транзакциясы жүзеге асырылды, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 33,7% артық. Сонымен қатар жалпы 2021 жылы 4 млрд-тан астам транзакция жүзеге асырылды. Биыл қарашаның «қара жұмалары» мен алдағы мерекелерді ескере отырып, транзакциялар саны бұдан да айтарлықтай артуы мүмкін деп болжауға болады.
Онлайн төлемдер көлемі өз кезегінде осы кезеңде 44% өсіп, 59,2 трлн теңгені құрады, бұл 2021 жылдың жалпы көлемімен бірдей дерлік.
Интернеттегі төлемдердің бұл өсімі электронды сауданың күшті өсуімен қатар жүрді. ҚР СЖРА Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, тауарлар мен қызметтерді онлайн сатып алған интернет пайдаланушылардың үлесі 2020 жылғы 17,7%-дан 2021 жылы 19,3%-ға дейін өсті. Яғни қазір әрбір бесінше пайдаланушы деген сөз.
Айта кету керек: интернетте олар жиһаз, электроника, тұрмыстық техниканы қоса алғанда, үлкен тауарларды, сондай-ақ киім-кешек, тұрмыстық заттар және барған сайын азық-түлік өнімдерін көбірек сатып алады. Сонымен, қазақстандықтар арасында онлайн-сатып алу танымалдылығы бойынша бірінші орында киім-кешек, аяқ киім және спорт тауарлары (пайдаланушылардың 63,6%-ы өткен жылмен бірдей дерлік), ал азық-түлік тауарлары екінші орында (пайдаланушылардың 48,4%-ы, бір жылда көрсеткіш 3,5 п. т. өсті).
Қазақстандағы және әлемдегі өмірдің өзгеру жылдамдығы назар аударарлық: он жыл бұрын Қазақстанда базарлар мен дүкендерге бармай-ақ, интернет арқылы азық-түлік сатып алуға болатынын елестету қиын еді. Қазір бұл көптеген адамдар үшін күнделікті іс және бұл мүмкіндік ешкімді таң қалдырмайды.
Қазақстанда қазіргі уақытта көптеген мобильді қосымшалар бар, олар арқылы сатып алуға болады. Мысалы, мейрамханалар мен қоғамдық тамақтандыру желілерінен дайын тағамдарға «Яндекс Тамақ: тамақ жеткізу», Wolt Delivery: Food and more, «Chocofood.kz — тамақ жеткізу» және т. б. курьерлік қызметтері арқылы немесе жекелеген тамақтандыру субъектілерінің меншікті қосымшалары, мысалы, KFC, Dodo Pizza, Burger King және т. б. қосымшаларын да пайдалануға болады.
Азық-түлікке де бірнеше жолмен тапсырыс беруге болады. Мысалы, ҚР-дағы супермаркеттер арасында, Similarweb.com мәліметтері бойынша, мобильді қосымшалардың танымалдылығы бойынша көшбасшы Magnum Club және MagnumGO қосымшалары бар ең ірі Magnum желісі.
Сонымен қатар, азық-түлік жеткізуді Magnum-пен бірлесіп Kaspi.kz сөзсіз көшбасшы саналатын ҚР ЕДБ маркетплейстері арқылы немесе осы сегментте маманданған жекелеген компаниялар арқылы жүзеге асыруға болады.
Жалпы, киім-кешек пен азық-түліктен басқа, электронды сатып алу үшін танымал өнім санаттары:
• дәрі-дәрмек;
• косметика;
• шаруашылыққа арналған тауарлар;
• кітап, журнал, газет;
• фильм, музыка;
• басқа.